Bosna i Hercegovina se već nekoliko puta našla na prvom mjestu po broju prijavljenih stranaka za učešće na izborima. Iako nisu još ni raspisani, ovogodišnji izbori nagovještavaju veliki broj političkih subjekata u borbi za iste pozicije.
Na lokalnim izborima 2020. godine Bosna i Hercegovina je bila prva u Evropi po broju političkih stranaka u odnosu na broj stanovnika. Čak 129 političkih subjekata prijavilo se Centralnoj izbornoj komisiji. Dvije godine kasnije, isti scenarij. Bosna i Hercegovina u izbornu godinu ulazi sa 176 stranaka. Samo u februaru na spisku su se našle još tri nove. A bilo je i onih koji su dugogodišnje dresove zamijenili novima prelaskom iz jedne u drugu stranku. Nove boje – nova ideologija, ali cilj isti – dobiti što više glasova i pozicionirati se na željenu funkciju.
“176 političkih stranaka se nalazi u evidencijama Centralne izborne komisije BiH, a na osnovu njihove prijave za učešće na izborima i podnesenim finansijskim izvještajima (podaci su od decembra 2021. godine)”, navode iz Centralne izborne komisije BiH.
U demokratski uređenim državama ili sistemima koji teže ka demokratiji nema zakonske osnove koja bi spriječila nastajanje nove stranke bez obzira na to koja je po redu. A Centralna izborna komisija BiH prihvata sve prijave koje su u skladu sa zakonom.
“Centralna izborna komisija BiH je tijelo nadležno za provedbu izbora u BiH i sve političke stranke koji ispunjavaju zakonom propisane uvjete mogu učestvovati na izborima, nema ograničenja broja stranaka koliko ih može učestvovati na izborima”, ističu iz Centralne izborne komisije BiH.
Djelovanje političkih stranaka skupo košta Bosnu i Hercegovinu. Veliki broj stranaka znači i velike izdatke za budžet jer potrebna finansijska sredstva stranke pronalaze na svim nivoima vlasti.
“Stranke primaju godišnje između 18 i 20 miliona KM iz budžeta različitih nivoa vlasti, a tokom izborne kampanje imaju i povećane dodatne izvore finansiranja. Ono što se nalazi u finansijskom izvještaju, kada govorimo o troškovima kampanje, ne može se uzeti kao konačna cifra”, kaže Ivana Korajlić, izvršna direktorica Transparency Internationala BiH.
Milioni maraka svake godine odlaze u kase političkih organizacija, a finansijska pomoć pristiže i iz drugih izvora. Iako su prema zakonu dužne dostavljati finansijske izvještaje Centralnoj izbornoj komisiji BiH, u kojima moraju prijaviti sve prihode i rashode, stranke ne prikazuju stvarne cifre.
“Ne smiju, dakle, dobijati donacije iz određenih izvora i upravo iz tog razloga. Na kraju, stranke ni ne prijavljuju dobar dio svojih priloga. Primaju donacije u gotovini, a onda ih uplaćuju na banku i to ostavlja dovoljno prostora da stranke dobar dio tih sredstava u gotovini ostave, ne prijave, ne uplate na banku i koriste za nekakve tekuće aktivnosti”, objašnjava Korajlić.
A aktivnosti političkih organizacija su već uveliko usmjerene na predizbornu kampanju. Iako je i dalje nezvanična, kampanja se provodi. Sve veći broj političkih organizacija servira programe i projekte sve manjem broju stanovnika. Puste ulice sve praznijih gradova uskoro će preplaviti fotografije već viđenih i novih lica. Svi sa porukom da su baš oni najbolje rješenje za sve naše probleme.
